హైదరాబాద్‌లోని యువ ఉద్యోగులకు వారాంతం అంటే రాత్రి 2 గంటల వరకు నిద్రపోవడం, మధ్యాహ్నం వరకు లేవకపోవడం సాధారణమే. కానీ వైద్యులు చెబుతున్నది — ఈ అలవాటు, "సోషల్ జెట్‌లాగ్"గా పిలవబడేది, కేవలం ఉత్పాదకతకే కాదు, ఆరోగ్యానికీ నష్టాన్ని కలిగిస్తుందంటున్నారు.

“మీ శరీర గడియారం (బాడీ క్లాక్)కి వారాంతం అనే విషయం తెలియదు,” అని హిమాయత్‌నగర్‌లోని స్లీప్ మరియు లైఫ్‌స్టైల్ వైద్యుడు డాక్టర్ వరుణ్ మడుగులా చెప్పారు. “రెండు రోజులపాటు నిద్ర షెడ్యూల్‌ను రాత్రిపూట చాలా ఆలస్యంగా మార్చితే, హార్మోన్ల రీతిని వారం మొత్తం చెడగొడుతుంది.”

తాజా తెలంగాణ పట్టణ ఆరోగ్య సర్వేలో 20–35 ఏళ్ల వయస్సు గల వారిలో 68% మందికి వారంలో వారం రోజులా నిద్రలేచే సమయం మధ్య కనీసం రెండు గంటల తేడా ఉన్నట్లు గుర్తించారు. పరిశోధకులు దీన్ని అసమాన భోజన అలవాట్లు, మానసిక ఒత్తిడి మరియు దృష్టి లోపాలతో కలిపి చూసారు.

అనిల్, 32, చెబుతున్నాడు: “వారธรรม్యంలో నేను 6 గంటలు నిద్రపుతాను, కానీ వారాంతంలో 10 గంటలు. కానీ సోమవారం ఉదయం మరింత అలసటగా లేస్తాను.” ఎండోక్రైనాలజిస్ట్ డాక్టర్ ఫిరోజ్ ఎస్‌కే అర్థం చేసిచెబుతున్నారు: “సోషల్ జెట్‌లాగ్ ఇన్సులిన్ ప్రతిస్పందన, కార్టిసాల్ స్థాయులను తప్పుదోవ పట్టిస్తుంది. ఇది కొవ్వు నిల్వ మరియు అలసటకు దారితీస్తుంది.”

డాక్టర్ మడుగులా అంటున్నారు, “నిద్ర రిథం తారుమారు అయినవారిలో మేము ఎక్కువ ఆందోళన, రాత్రిపూట ఆకలి, హార్మోనల్ మొటిమలు చూస్తున్నాము. వీటిని వారు నిద్రలేమితో కలిపి ఆలోచించరు.”

ఇప్పుడు వైద్యులు ఏడు రోజులూ ఒకే సమయానికి నిద్రపోవాలని, లేవాలని సిఫార్సు చేస్తున్నారు. ప్రజల్లో అవగాహన పెంచేందుకు హైటెక్ సిటీలో ఒక వెల్నెస్ స్టార్ట్‌అప్ ‘స్లీప్ రీసెట్ చాలెంజ్’ను ప్రారంభించింది. దీనిలో ప్రతిరోజూ గుర్తుదాపాలు, బ్లూలైట్ నిషేధం, భోజన సమయాల మార్గదర్శకాలు ఉన్నాయి.

సోషల్ జెట్‌లాగ్ నివారించడానికి సులభ మార్గాలు:

• ప్రతిరోజూ ఒకే సమయానికి నిద్రపోవడం, లేవడం

• ఉదయాన్నే సూర్యకాంతిని పొందడం

• మధ్యాహ్నం 3 తర్వాత కాఫీ త్రాగకుండా ఉండడం

• 30 నిమిషాలకు మించిన నిద్రలోకి పోకూడదు

• వారాంతాల్లో ఎక్కువగా నిద్రపోకుండా చూసుకోవడం (1 గంట లోపే)